|
|
Wielkanoc (Pascha, Niedziela Wielkanocna) - najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie
Wielkanoc
(Pascha, Niedziela Wielkanocna) - najstarsze i najważniejsze święto
chrześcijańskie upamiętniające zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.
Poprzedzający ją tydzień, stanowiący okres wspominania najważniejszych
dla wiary chrześcijańskiej wydarzeń, nazywany jest Wielkim Tygodniem, a
ostatnie trzy dni tego tygodnia (Wielki Czwartek, Wielki Piątek oraz
Wielka Sobota) znane są jako Triduum Paschalne. Co prawda każda
niedziela jest w chrześcijaństwie pamiątką zmartwychwstania Chrystusa,
ale Wielka Niedziela jest pamiątką najbardziej uroczystą.
Podczas soboru nicejskiego w 325 roku ustalono, że będzie się ją
obchodzić w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca.
Ta skomplikowana zasada jest w istocie przełożeniem na solarny w swej
naturze kalendarz juliański konkretnej daty 15 Nisan z religijnego
kalendarza hebrajskiego, który kalendarzem lunarno-solarnym. Data 15
Nisan wyznacza w kalendarzu hebrajskim początek święta Paschy, wokół
którego działy się wydarzenia zbawcze. Wielkanoc jest więc świętem
ruchomym: może wypaść najwcześniej 22 marca, a najpóźniej 25 kwietnia.
Z dniem Wielkanocy powiązany jest termin większości ruchomych świąt
chrześcijańskich, m.in.: Środa Popielcowa, Wielki Post, Triduum
Paschalne, Wniebowstąpienie Pańskie, Zesłanie Ducha Świętego, Boże
Ciało i inne. Po wprowadzeniu kalendarza gregoriańskiego znów pojawiły
się odmienności: w prawosławiu Wielkanoc obchodzi się bowiem zgodnie z
kalendarzem juliańskim. Ostatnio niektóre środowiska chrześcijańskie
postulują ustanowienie Wielkanocy, jako święta stałego. Wiemy bowiem
dzisiaj, że Jezus mógł zostać ukrzyżowany wyłącznie 7 kwietnia 30 roku,
lub - co znacznie mniej prawdopodobne - 3 kwietnia 33 roku. W związku z
tym znamy dokładną datę zmartwychwstania, to jest 9 kwietnia 30 roku.
Kwestia ta była przedmiotem obrad II Soboru Watykańskiego.
Wielka Niedziela jest pierwszym dniem wielkanocnego okresu świątecznego zwanego oktawą wielkanocną.
Z obchodami świąt wielkanocnych związanych jest wiele zwyczajów
ludowych (z kórych część wywodzi się ze starosłowiańskiego święta
Jarego): śniadanie wielkanocne, pisanki, święcone, śmigus-dyngus,
dziady śmigustne, Rękawka, Emaus, walatka, z kurkiem po dyngusie, Siuda
Baba, wieszanie Judasza, pogrzeb żuru i śledzia, pucheroki, palma
wielkanocna, Jezusek Palmowy. |
|
|
|
|
|
|
|
